Rodzaje siodeł – poradnik
Siodło jest podstawowym elementem rzędu jeździeckiego. Z pozoru wszystkie są do siebie podobne i służą do tego samego. W rzeczywistości liczba rodzajów siodeł końskich jest ogromna – od wszechstronnych siodeł do jazdy konnej po specjalistyczne siodła skrojone specjalnie pod daną dyscyplinę jeździecką.
Na rynku dostępny jest szeroki wachlarz rodzajów siodeł dla konia. Siodła różnią się od siebie nie tylko zastosowaniem, ale także rozmiarami, parametrami oraz jakością wykonania. Jeśli jesteś ciekawy, jakie są rodzaje siodeł, czym się charakteryzują oraz jak się je dopasowuje, koniecznie przeczytaj!
Rodzaje siodeł
Poza oczywistym faktem, że siodło musi być odpowiednio dopasowane do konkretnego konia, powinno też jak najlepiej spełniać wymagania jeźdźca. Inne siodło wybiorą sportowcy, inne jeźdźcy rekreacyjni uwielbiający długie wyjazdy w teren, a jeszcze inne amatorzy stylu west.
Podstawowym podziałem siodeł klasycznych jest to ze względu na ich zastosowanie. Można wyróżnić trzy najpopularniejsze rodzaje siodeł:
- wszechstronne,
- skokowe,
- ujeżdżeniowe.
To jednak nie koniec. Na rynku dostępnych jest także wiele innych rodzajów siodeł końskich:
- rajdowe,
- pony,
- westernowe,
- damskie,
- wojskowe,
- wyścigowe,
- bezterlicowe.
Siodła wszechstronne
Najpopularniejszym rodzajem siodeł dla koni są siodła wszechstronne. Są to siodła, w których można zarówno ćwiczyć jazdę na ujeżdżalni, skakać niewielkie przeszkody oraz wyjechać w teren czy na rajd. Najczęściej używane są w szkółkach jeździeckich. Siodła wszechstronne są idealne dla rekreacyjnych jeźdźców, ale jednocześnie nic nie stoi na przeszkodzie, aby w takim siodle wziąć udział w zawodach (dopiero wysokie klasy konkursów wymagają korzystania ze specjalistycznych rodzajów siodeł).
Siodła skokowe
Jak sama nazwa wskazuje jest to rodzaj siodeł dla konia specjalnie skrojony do skoków przez przeszkody. Bardzo łatwo można rozpoznać siodło skokowe. Charakteryzuje się ono mocno wysuniętymi do przodu okrągłymi tybinkami z miękkimi poduszkami kolanowymi oraz płytkim siedziskiem. Wszystkie te cechy wpływają na wygodę zarówno konia jak i jeźdźca w trakcie skoku. Skacząc przez przeszkody jeździec jeździ głównie w półsiadzie, czyli ma skrócone strzemiona, kolano wysunięte mocniej do przodu i bardzo aktywnie zmienia pozycję swojego ciała w zależności od fazy skoku. W siodle skokowym zdecydowanie łatwiej mu utrzymać równowagę i skupić się na pokonywaniu parkuru.
Siodła ujeżdżeniowe
W konkurencji ujeżdżenia bardzo ważny jest elegancki i stabilny dosiad, z długimi strzemionami. Dlatego siodła ujeżdżeniowe cechują się głębokim siedziskiem i wydłużonymi, prawie pionowymi tybinkami, z wydatnymi klockami kolanowymi. Dzięki takiej konstrukcji jeździec siedzi wygodnie w siodle, a jego nogi łatwiej utrzymują prawidłową pozycję.
Siodła rajdowe
Siodła przeznaczone do długich wyjazdów w teren, rajdów i wycieczek nazywają się rajdowymi. Ten rodzaj siodeł końskich jest przede wszystkim wygodny dla konia i jeźdźca, pozwalając im na długie przejażdżki. Siedzisko siodła jest bardzo miękkie, często pikowane, zapewniające dobrą wentylację. Przy siodle znajduje się wiele kółeczek, ringów i mocowań, które umożliwiają doczepienie sakw rajdowych lub przytroczenie np. kurtki przeciwdeszczowej. Ważnym parametrem siodła rajdowego jest także jego lekkość, która ma duże znaczenie dla konia podczas wielogodzinnej jazdy.
Siodła pony – dla kucyków
Jakie są rodzaje siodeł dla dzieci? Czy dzieci nie mogą jeździć w normalnych siodłach? Otóż istnieje grupa siodeł specjalnie zaprojektowanych dla dzieci, np. gapa. Są one mniejsze, głębokie, często z wyższym tylnym łękiem, zapewniającym dziecku dodatkowe oparcie, a także wiele z nich posiada z przodu specjalną rączkę asekuracyjną. Dzieci zazwyczaj uczą się jeździć na kucykach, dlatego siodła te są lekkie, uniwersalne i idealnie małe dla krótkiego grzbietu kuca.
Siodła westernowe
W jeździe konnej w stylu west wykorzystywany jest zupełnie inny rodzaj siodeł dla koni – siodła westernowe. Wygląd tych siodeł jest bardzo charakterystyczny. Mają długie ławki, wysoki tylny łęk, a z przodu tzw. horn (róg). Wykonane są ze skóry, z tradycyjnymi zdobieniami i frędzlami. Również osprzęt takiego siodła jest nieco inny – strzemiona są dłuższe, większe, często skórzane.
Siodła damskie
Ciekawym rodzajem siodeł końskich są siodła damskie – kiedyś używane przez amazonki jeżdżące w sukniach, dziś wykorzystywane głównie w pokazach jako ciekawostka historyczna. Siodło to posiada tylko jedno strzemię z lewej strony oraz tzw. kulę. Kobieta siedzi w siodle zwrócona przodem do kierunku jazdy, z lewą nogą w strzemieniu oraz prawą przerzuconą przez przód i opartą na wspomnianej kuli. W ten sposób można jeździć stępem, kłusem i galopem, a nawet skakać przez przeszkody!
Siodła wojskowe – kulbaki
Siodła wykorzystywane w wojsku (tzw. kulbaki) różniły się od siebie na przestrzeni lat. W dzisiejszych czasach służą za inspirację dla współczesnych odpowiedników lub są wręcz rekonstruowane na podstawie starych projektów. Wygląd tych siodeł zbliżony jest do siodeł rajdowych oraz westernowych. Konstrukcja opiera się na szerokich drewnianych ławkach obszytych skórą i podbitych filcem. Szeroka przestrzeń między ławkami sprawia, że takie siodło pasuje na większość koni, a co więcej – zapewnia doskonałą wentylację zapobiegającą odparzeniom grzbietu.
Siodła wyścigowe
W wyścigach konnych wykorzystywany jest bardzo specyficzny rodzaj siodeł. Siodła wyścigowe bardzo przypominają wyglądem siodła skokowe, lecz są jeszcze płytsze oraz mają mocniej wysuniętą do przodu płaską tybinkę, praktycznie bez poduszek kolanowych. Ponieważ w konkurencji tej liczy się nieskrępowany, swobodny ruch konia oraz jego szybkość, siodła wyścigowe są wyjątkowo lekkie.
Siodła bezterlicowe – wady i zalety
Opisując, jakie są rodzaje siodeł, nie można nie wspomnieć o siodłach bezterlicowych. To grupa siodeł o szczególnej konstrukcji, która nie zawiera terlicy, czyli sztywnego rusztowania siodła, utrzymującego jego kształt i prawidłowe położenie na grzbiecie konia. Siodła bezterlicowe są bardziej elastyczne, a za równomierne rozłożenie ciężaru jeźdźca po bokach kręgosłupa konia odpowiadają specjalne panele siodła lub pady zakładane pod siodło. Jest to świetne rozwiązanie, które nie blokuje łopatek konia, dopasowuje się do kształtu grzbietu oraz zapewnia bliski kontakt z koniem. Nie nadaje się niestety dla mocno wykłębionych koni oraz może nie leżeć stabilnie na wyjątkowo okrągłych.
Parametry siodeł
Jeśli już wiesz, jakie są rodzaje siodeł, warto również poznać złożoność parametrów, jakimi charakteryzują się siodła. Większość siodeł terlicowych należy precyzyjnie dopasować do budowy grzbietu konia. Nie jest to prosta sprawa, ponieważ końskie plecy są bardzo różne (długie, krótkie, szerokie, wąskie, wykłębione, okrągłe) i każdy wymiar ma znaczenie. Do tego dochodzi budowa i waga jeźdźca.
Podstawowymi parametrami cechującymi każde siodło są:
- rozmiar siedziska,
- rozstaw łęku,
- długość tybinki,
- szerokość kanału,
- długość paneli,
- kolor,
- rodzaj materiału.
