Podstawowe chody konia – rodzaje
Każdy koń porusza się w kilku chodach. Wyróżniamy podstawowe (naturalne) oraz dodatkowe, czyli wyuczone. Do tych pierwszych zalicza się stęp, kłus, galop oraz cwał. Z kolei dodatkowe chody to trucht, inochód (chociaż niektóre konie potrafią naturalnie poruszać się inochodem), tolt, pasaż i piaff. W ujeżdżeniu wyróżniamy również chody boczne, które dotyczą pracy na dwóch śladach.
Czym jest chód konia?
To sposób stawiania kończyn, czyli inaczej sposób poruszania się. Dla laika koń przemieszcza się wolno lub szybko, ale każdy jeździec potrafi dostrzec różnice między poszczególnymi chodami.
Jakie są podstawowe chody konia?
Stęp
Najwolniejszy, czterotaktowy sposób poruszania się, podczas którego wierzchowiec porusza się z prędkością ok. 100 metrów na minutę. W czasie stępu przynajmniej dwie nogi mają jednocześnie kontakt z podłożem (np. prawa przednia, prawa tylna, lewa przednia, lewa tylna). Podczas stępu grzbiet konia lekko faluje, dzięki czemu ciało rozgrzewa się i rozciąga. Wyróżnia się 4 rodzaje stępa:
1. Swobodny – jest stosowany podczas rozstępowania i przerw w pracy – pomaga się rozluźnić i odpocząć.
2. Pośredni – koń wydłuża kroki i wyraźnie je zaznacza. Stęp pośredni jest energiczny.
3. Wyciągnięty – wierzchowiec maksymalnie wydłuża kroki i całą sylwetkę, a ślady tylnych kopyt wyprzedzają ślady przednich.
4. Zebrany – energiczny i „wyniosły chód”, w którym koń stawia krótsze kroki niż w stępie pośrednim.
5. Krok hiszpański – najbardziej męczący rodzaj stępa, w którym koń unosi nienaturalnie wysoko nogi. Stęp hiszpański wygląda efektywnie, ale jest obciążający dla konia.
Kłus
Chód szybszy od stępa, ale wolniejszy od galopu. W czasie kłusa dwie kończyny konia po przekątnej pozostają w powietrzu (np. lewa przednia i prawa tylna). W przypadku kłusa także możemy wyróżnić:
1. Kłus roboczy – najwygodniejszy dla konia; w czasie kłusa roboczego tylne kończyny są stawiane niemalże na śladach kończyn przednich.
2. Kłus pośredni – w kłusie pośrednim koń szybciej podrywa kończyny (bardziej sprężyście) i wydłuża sylwetkę. W tym kłusie koń porusza się z prędkością około 250 metrów na minutę.
3. Kłus zebrany – kłus zebrany jest bardziej obciążający od roboczego i pośredniego, wymaga uginania stawów, co sprawia, że kroki są sprężyste i wysokie.
4. Kłus wyciągnięty – najszybszy kłus, w czasie którego koń maksymalnie wyciąga kończyny.
Kłus roboczy wymaga od konia najmniej wysiłku, a zebrany jest najbardziej angażujący – koń porusza się z podstawionym zadem, a cała sylwetka jest bardzo sprężysta. Jeździec może poruszać się w kłusie anglezowanym, ćwiczebnym (wysiadywanym, bez unoszenia się w siodle) oraz w półsiadzie.
Galop
Chód trzytaktowy, jeden „krok” nazywamy foulą. Wiedza, jak liczyć foule, jest niezbędna w przypadku skoczków. Koń może galopować „na prawą nogę” (czyli w prawo) lub na lewą nogę (czyli w lewo). W przypadku galopu na lewo, lewa para kończyn wysuwa się bardziej do przodu. Jeśli dzieje się tak, mimo że koń galopuje na prawo, mamy do czynienia z kontrgalopem. Galop może być:
1. Roboczy – charakteryzuje się naturalnym tempem konia i nie jest dla niego męczący. Koń galopuje równomiernie i rytmicznie.
2. Pośredni – w galopie pośrednim koń prostuje i ugina tylne nogi oraz bardziej angażuje grzbiet; to szybszy chód niż galop roboczy.
3. Zebrany – stosowany na ujeżdżalni jest wolnym galopem, który pozwala na wykonywanie figur (np. piruetów). Galop zebrany mocno obciąża stawy.
4. Wyciągnięty – koń w galopie wyciągniętym maksymalnie wydłuża nogi.
Cwał
Czterotaktowy chód to odmiana galopu wyciągniętego i jednocześnie najszybszy, naturalny sposób poruszania się konia. Po 4 taktach uderzeń kończyn o ziemię (lewa tylna, prawa tylna, lewa przednia, prawa przednia) następuje oderwanie wszystkich czterech nóg od ziemi, co nazywamy fazą lotu. Konie poruszają się cwałem podczas wyścigów konnych.
Stęp, kłus i galop to trzy chody konia, z którymi najczęściej spotykają się jeźdźcy podczas lekcji w szkółkach jeździeckich.
Pingback: Co to jest WKKW? Korona sportów jeździeckich - Strefajezdzca.pl
Pingback: 5 powodów, by zacząć jeździć konno - Strefajezdzca.pl
Pingback: Czym jest badanie TUV i kiedy warto je wykonać? - Strefajezdzca.pl